تولید چرم در قدیم

تولید چرم در قدیم  

پوست خام حیوانات خواص نامطلوب و عمر نسبتا کوتاهی دارد بنابراین به مرور راههایی ابداع شد تا کیفیت آن بهبود یابد.این راهکارها عمری طولانی تر و قدیمی تر از صنعت نساجی دارند.ابتدا با ابزار سنگی،استخوانی و حتی چوبی آنرا می ساییدند. بعدها پوست را دود میدادند وآنرا با روغن چرب می کردند تا دوام بیشتری داشته باشد.این روشها با افزودن موادی چون نمک، سماق، زاج، خاکستر چوب و فضولات حیوانی تکامل یافت و در آخر دباغی پوست ابداع گردید.
1)خیساندن:
پوست خشک را به مدت 3تا6 روز توی حوض آب می خیساندند.خیساندن پوست در همه جهان رواج داشته است. اسکیموها پوست را با جویدن خیسانده و نرم می کردند که علاوه بر عامل مکانیکی جویدن ترکیبات شیمیایی بزاق دهان بر چرم موثر بوده است.
2)آهک زنی:
پوست های خیس شده و نرم را در حوضچه ها یا خمرهای سفالی قرار داده و لابه لایش آهک می پاشیدند و سپس حوضچه یا خمره را پر آب کرده 5تا6 روز صبرمی کردند تا آب آهک نسوج پوست را نرم کند. سپس تیرهای چوبی به اسم خارچوغ را کار گذاشته وپوست ها را بر روی آن ها قرار می دادند و قسمت های زاید را کارد می تراشیدند.
3)تخمیر:
پوست ها را مجدد داخل حوضچه یا خمره قرار می دادند و این بار لابه لایشان آرد جو می پاشیدند و رویش آب می ریختند.در زمستان 20 روز و در تابستان 15 روز صبر می کردند تا آرد جو تخمیر شود و آب آهک باقیمانده خنثی کند. سپس پوست ها را خارج کرده و روی خارچوغ با کارد مخصوص می تراشیدند.

4)تخمیر مجدد:
عملیات قبل را این بار 3 تا 4 روز تکرار می کردند تا پوست کاملا آماده شود . اگر در این مرحله مدت زمان طولانی تر
می شد بر جستگی هایی روی سطح پوست به نام آبله یا سوزنک بوجود می آمد.
5)شستن:
در این مرحله پوست را با آب کاملا می شستند تا مواد باقیمانده ازبین برود.
6)نمک پاشی:
پوست ها را تشت های بزرگ قرار داده و لابه لایش نمک می پاشیدند. مدت زمان این مرحله 3تا4 روز بود.
7)دباغی:
گودال هایی با دیواره و کف چوب و آجر می ساختند و پوست ها را یکی یکی به مازو یا هر ماده ی دباغی دیگر آغشته کرده داخل گودال می ریختند و هر روز زیر و رو می کردند و لگد مال می نمودند تا مواد دباغی به خوردش برود. پس از 4 تا 5 روز پوست ها را از گودال بیرون می آورند.
8)خشک کردن:
پوست ها را در معرض آفتاب ملایم خشک می کردند.
9)کاشی کاری:
پوست های خشک شده را بصورتی که لش آنها به سمت بالا قرار گیرد روی زمین پهن می کردند و با سنگ رویش می کشیدند تا صاف و نرم شود. در این مرحله چون تکه های چرم کنار هم روی زمین چیده می شود به آن کاشی کاری می گویند.
10)صیقل کاری:
پوست ها را پشت و رو کرده و رخ چرم را با سنگ های مخصوص صیقل می دادند.
11)روغن دادن:
چرم را با پیه آب شده گاو یا روغن های دیگر می آغشتند.چرب کردن چرم باعث نرم شدن آن می شود.
12)رنگ کردن:
رنگ کردن چرم حتما باید پس از روغن زدن انجام شود چون رنگ مانع از رسیدن چربی به سطح چرم می شود. در صورت تمایل چرم در آخرین مرحله توسطدست رنگ آمیزی می شد که رنگ روی رخ چرم قرار می گرفت. چرم خود رنگ به علت داشتن رنگ طبیعی رنگ نمی شود.
تهیه ی پوست از چرم به روش مدرن:
اصل کار در روش صنعتی مانند روش سنتی است یعنی در تولید پوست اصل کار خشکاندن پوست و تهیه ی چرم اصل کار دباغی پوست است. که به مرور زمان جزئیات مراحل کار از جمله مواد مورد استفاده و نیز استفاده از ماشین به جای انسان به این روش اضافه شده و ماهیت کار مانند روش سنتی است. استفاده از مواد شیمیایی به جای مواد طبیعی دوام و کیفیت پوست و چرم را کاهش داده است.
در عوض استفاده از دستگاه خودکار به جای انسان در روش مدرن باعث شده که امکان تولید انبوه و متنوع پوست و چرم فراهم شود. در هر صورت تولیدات سنتی به هیچ وجه قابل مقایسه با محصولات مدرن نیستند و چرم تهیه شده به روش سنتی کیفیت بسیار بهتری دارد.